Je kunt de stemming van een dwarsfluit veranderen door
het kopstuk uit te trekken of eventueel weer terug te duwen .
Een reparateur kan daarnaast ook de algehele stemming
wijzigen door de positie van de kurk in het kopstuk te verschuiven .
Door verschuiving van de kurk verandert de lengte van de buis en dus
de stemming , laat deze manier van stemmen over aan een vakman .
Een fluitkopstuk heeft een kurk met stopper (zit intern) en een kroon .
De kroon is het 'schroefdopje' aan het uiteinde van het fluitkopstuk .
Stemmen van een dwarsfluit is alleen van belang als je samen
gaat spelen met een ander instrument of bijvoorbeeld een Cd .
Bij samenspel is het goed afstemmen/samensmelten van
toonhoogte natuurlijk erg belangrijk om zuiver te kunnen musiceren .
Als je solo speelt is stemmen van je dwarsfluit normaal gezien van
minder belang , echter de onderlinge ' intonatie ' is wel van groot
belang om goed zuiver te spelen .

Draai niet aan de kroon van je kopstuk als dit niet nodig is , zorg
alleen dat de kroon redelijk wordt aangedraaid als deze los zit .
Als je aan de kroon draait en alles draait mee dan is de kurk
versleten , deze is gekrompen en lekt waardoor de tonen onzuiver
klinken , de kurk dient dan te worden vervangen door een reparateur .
De temperatuur heeft natuurlijk ook invloed op de stemming
van je instrument . Leg je dwarsfluit zoveel mogelijk op kamertemperatuur , niet te koud of te warm , dat is het beste .
Tegenwoordig wordt de "A" bij dwarsfluiten vaak op '442 Hz' gestemd
terwijl dit vroeger meer op '440 Hz' of nog lager gebruikelijk was .
'Hz' is de afkorting van 'Herz' , wat staat voor trilling per seconde .
'Herz' is de achternaam van een belangrijk natuurkundige ,
Heinrich Hertz genaamd .

 Kopstukken kunnen uit veel verschillende soorten materiaal worden
 vervaardigd . Er zijn kopstukken van : hout , ivoor , glas , bamboe ,
 keramiek , koper met verzilverde - of vernikkelde laag , maar er zijn
 ook volledig zilveren- of zelfs gouden kopstukken .
 Een fluitkopstuk bestaat uit een aantal basisonderdelen die
 hieronder worden toegelicht .

Een fluitkopstuk bestaat uit de volgende onderdelen :

• De mondplaat wordt met een opstaand randje op de buis
  bevestigd/gesoldeerd .Dit opstaand randje wordt ookwel het
  'schoorsteentje' of in het Engels 'riser' genoemd .

Wat maakt een kopstuk speciaal ? , dat blijft moeilijk te zeggen .
Iedere fluitbouwer streeft ernaar het perfecte kopstuk te maken ,
omdat dit echter een subjectief streven is zal dit vermoedelijk
nooit helemaal lukken .
Het probleem is dat dit van zeer veel faktoren afhankelijk is , dit
neemt echter niet weg dat er tegenwoordig zeer hoogwaardige
fluitkopstukken worden gemaakt en sommige kopstukbouwers
dicht in de buurt komen van de optimale klank , alhoewel
de ervaring/schoonheid van klank natuurlijk een subjectieve en
persoonlijke mening blijft .

Naast het materiaal waar een fluitkopstuk van gemaakt is ,
zijn de wijze waarop het mondgat gesneden wordt en de kurk
met de 'stopper' mede klankbepalend .
Een 'stopper' is een schroefdraad met 2 metalen plaatjes waar de
kurk tussen zit , het is niet zichtbaar omdat het in het fluitkopstuk zit .
Naast het kopstuk zijn de overige fluitonderdelen zoals : de kleppen ,
veren en polsters ( van het middendeel en voetstuk ) medebepalend
voor het goed mechanisch functioneren van de fluit in zijn geheel .

Fluitbouwers experimenteren vaak met verschillende vormen
en de manier van snijden , "cutting" genaamd , van de mondgatwanden
( 'overcutting & undercutting' ) .
Niet alleen de vorm van het mondgat ( embouchure "hole" )
kan verschillen maar ook de grootte , de diepte en de hoek van de
binnenkanten van het mondgat kan verschillen .
Dit alles , in combinatie met verschillend materiaalgebruik
(zoals : hout , zilver of bijv. goud etc.) , maakt het ontwerpen
van een goed fluitkopstuk zeer complex .
Het zijn dan ook vaak specialisten die zich toeleggen op dit
specifieke terrein .
Ieder handgemaakt kopstuk heeft zo zijn eigen specifieke
eigenschappen op het gebied van 'response' (toonaanzet/intensiteit) ,
klankkleur (timbre) en resonantie .
Handgemaakte kopstukken kunnen dan ook behoorlijk prijzig zijn , prijzen
van boven de 2000,- euro zijn dan ook niet uitzonderlijk voor een
professioneel gerenomeerd kopstuk .

Niet alle kopstukken hebben dezelfde buisdik of hebben dezelfde diameter ,
dit is van uiteraard van belang als je op een bestaande fluit een ander
kopstuk wilt gebruiken .
De dikte van de buis van het kopstuk wordt in inches ( " ) uitgedrukt
en varieert ongeveer tussen 0.012" tot 0.019" inch, hoe dunner de buisdikte
hoe direkter de response , van de toonaanzet wordt ervaren .
De standaard "medium" buisdikte van een kopstuk is veelal 0.016" .
Duurdere kopstukken hebben vaak een dikke buiswand de zogenaamde
"heavy wall" kopstukken , je kunt er een volle(re) toon mee produceren
echter dien je dan wel een goede embouchure te hebben , m.a.w.
voor beginners is dit aanblazen vaak nog "te zwaar" .

Kopstuk van glas

De kop van het fluitkopstuk bevat de kroon (crown) die op de schroef van
de fluitstopper wordt gedraaid en waartussen de kurk zich bevindt .
Het fluitkopstuk wordt conisch geboord en is dus niet overal even breed ,
bij het verwijderen van de kurk dient men hier rekening met te houden .
De rest van de fluit ( body en voetstukje ) wordt cylindrisch , dus recht geboord .
Verwijder de kurk , indien je kundig bent , altijd naar binnen dus richting
 'tapeinde' en dan gewoon verder duwen door het gehele fluitkopstuk .
Doe dit nooit andersom anders kun je blijvend schade aan het fluitkopstuk veroorzaken ! . Als je niet ervaren bent kun je de kurk beter door een
vakman laten vervangen .







Op het schoorsteentje rust de mondplaat ookwel lipplaat genoemd .
De hoogte en het materiaal van het schoorsteentje heeft ook invloed op
het volume van je toon . Bij een laag schoorsteentje is het gemakkelijker "pianissimo" te spelen in het hoge register , echter bij een hoger schoorsteentje is de toon weer krachtiger maar minder flexibel in sterkte te controleren .
Gemiddeld ligt de hoogte van het schoorsteentje tussen 0.195 tot 0.205 inch ,
mensen die meer toonvolume willen hebben prefereren doorgaans een
fluitkopstuk met een iets hogere "riser" .



 Stopper met O-rings (Dyna stopper)

Tegenwoordig worden i.p.v. een kurk ook ringen (zogenaamde o-rings)
gebruikt , deze zorgen voor losse compartimenten (ringen) in het
stoppergedeelte die instelbaar zijn via een schroefje in de kroon , het zogenaamde ' Dyna stopper systeem ' .
Je kunt zelf het aantal (plastic) ringetjes bepalen , door deze eventueel te verwijderen , waardoor de resonantieruimte groter wordt met als gevolg
klankkleur wijziging . Met het schroefje , dat in de kroon van het
Dynastopper systeem zit , kun je de sound van je fluit (min of meer)
klassiek of jazzy maken ( door wijziging van het boventonenspectrum ) .



 Titanium stopper en kroon

 Een andere optie is het gebruik van een titanium stopper en kroon ,
 waardoor de klank briljanter kan klinken .
 De laatste jaren is er dan ook een groeiende belangstelling voor het
 stoppergedeelte en het materiaal van de kroon van de dwarsfluit ,
 dit schijnt namelijk meer invloed te hebben op verbetering/verandering
 van de klankkleur (timbre) dan men aanvankelijk had gedacht .
 Een interessant terrein dus voor fluitontwerpesrs en fluitisten om te
 experimenteren met de fluitklank .
        

 N.b. Uiteraard is de diameter van de buis ook van belang , deze is
        op te meten met een digitale schuifmaat .

Effect of stopper position 

Stopper met O-rings

 Titanium stopper

De 5 onderdelen van het fluitkopsuk